Met de herdenking van het einde van de Eerste Wereldoorlog op 11 november 1918 komt er langzaam een einde aan de vele activiteiten, herdenkingen en publicaties over de Grote Oorlog van 100 jaar geleden. De invloed van de oorlog in de buurlanden op het neutrale Nederland is hierdoor een stuk bekender geworden. De sportgeschiedenis blijft niet achter.

De Stichting Studiecentrum Eerste Wereldoorlog is een van de partijen die actief een bijdrage levert met onder meer een reeks uitgaven met artikelen over provincies of steden tijdens de Eerste Wereldoorlog. Een paar weken geleden verscheen het boek over ’s-Hertogenbosch: Jac. Biemans, Henk van der Linden en Tom Sas, ’s-Hertogenbosch en de Eerste Wereldoorlog (Aspekt, Soesterberg, 2018). Hierin was ook aandacht voor de sport door een artikel van Ernest Verhees over de ontwikkeling van de sport in ’s-Hertogenbosch voor en tijdens de Eerste Wereldoorlog. Hij onderzocht of er gevolgen waren van de oorlog en mobilisatie voor de sport in ´s-Hertogenbosch. De aandacht gaat niet uit naar de sportieve successen of dieptepunten maar naar de ontwikkeling van de deelname aan de belangrijkste takken van sport. Voetbal krijgt hierbij als grootste sport vanzelfsprekend de meeste aandacht.

Maar de voetbalgeschiedenis in de jaren 1914-1918 krijgt nog veel meer aandacht. De ontwikkeling van het voetbal in Nederland tijdens de oorlog is namelijk het onderwerp van het pas verschenen Kampioenen ’14- ’18. Voetbal in neutraal Nederland. Vier auteurs met ieder hun specialisatie, Menno Pot (Ajax), Anton Slotboom (Sparta), Roger Rossmeisl (Willem II) en Herman Starink (Go-Ahead), reconstrueren het verhaal van de “oorlogslandstitel’ die hun club veroverde, ruim een eeuw geleden. Tijdens de vier oorlogsjaren ging het Nederlandse landskampioenschap naar deze vier clubs die nog altijd actief zijn in het betaald voetbal.

In beide publicaties wordt ook ingegaan op de invloed van de Eerste Wereldoorlog op de ontwikkeling van het voetbal tot een volkssport maar met verschillende conclusies. Had de mobilisatie een grote stimulerende werking waardoor het aantal voetballers sterk toenam vanaf 1918 of was de oorlog juist een onderbreking van een groei van het voetbal tot een brede volkssport die grotendeels al vóór 1914 was bereikt?

Voor inzicht in deze verschillende visies op de Nederlandse voetbalgeschiedenis stelt Ernest Verhees zijn artikel hier nu als longread in pdf-formaat beschikbaar.

De ontwikkeling van de sport in ’s-Hertogenbosch voor en tijdens de Eerste Wereldoorlog