Op dit moment organiseert het Musee de la Vie in Luik een tentoonstelling over voetbal en religie, Au nom du Foot. In de expositie wordt de betekenis van religie voor topvoetballers belicht en de wijze waarop voetbal voor fans functioneert als een zingevingssysteem: als een religie.  

Voor sommige fans heeft de club een centrale plaats in het zingevingssysteem. Dirk Kuyt sprak na afloop van de kampioenswedstrijd van Feyenoord de woorden: “Voor veel van onze supporters is de club een religie”. Heftige emoties kwamen los tijdens de laatste speelweken van de Eredivisie. Hardcore fans verbinden de betekenis van hun eigen club met existentiële kwesties, zoals leven en dood. Ze zijn levenslang trouw aan hun club, zelfs als de club langdurig slecht presteert. “Feyenoorder ben je niet voor je lol”. Lijden aan je club – en dat doorstaan – hoort erbij. Zoals godsdiensten plaatsen hebben waar de religie gevierd wordt (kerk, moskee, synagoge), zo heeft een voetbalclub haar eigen cultusplaats: het stadion.

Ooit wees de socioloog Émile Durkheim (1858-1917) erop dat mensen een wezenlijke behoefte hebben om ‘deel uit te maken van een groter samenlevingsverband’. Volgens de Franse filosoof heeft godsdienst in de geschiedenis altijd een belangrijke rol gespeeld in het bevredigen van deze behoefte. In onze westerse samenleving is (geïnstitutionaliseerde) religie op zijn retour. Enkele jaren geleden gaf sportsocioloog Ruud Stokvis in zijn boek Lege kerken, volle stadions (Amsterdam University Press, 2014) aan dat andere instituties de sociale functie van religie in de samenleving hebben overgenomen. Sport draagt bij aan sociale binding én zingeving, aldus Stokvis. Dat betreft niet alleen actieve sportbeoefenaars, maar ook de fans. De expositie in Luik laat daar treffende beelden van zien.

De tentoonstelling is te bezichtigen tot en met 3 december 2017. Website: www.provincedeliege.be/fr/viewallonne.

Meer info: Een column van Jan de Leeuw, oud-bestuurslid van stichting De Sportwereld, over Sport, Religie en Fan Engagement.